W Bułgarii święta Bożego Narodzenia obchodzimy przez dwa kolejne dni.

Bydni weczer

24 grudnia to Wigilia, po bułgarsku Bydni weczer, która kończy Wielki Post przed Bożym Narodzeniem. A skąd nazwa Bydni weczer? Symbolem wigilii jest „bydnik”.

Skąd nazwa?

Bydnik to duża, gruba kłoda, która powinna palić się w kominku aż do rana, bo zgodnie z wigilijnym zwyczajem ogień w kominku nie powinien zagasnąć, nawet gdy rodzina zaśnie.

W niektórych częściach Bułgarii, dla jeszcze bardziej świątecznej atmosfery, w dolnym końcu kłody wydłubuje się dziurkę, którą wypełnia się oliwą, pachnącą żywicą i woskiem, następnie zatyka otwór i umieszcza się ją w palenisku, a ta paląc się, roznosi po pokoju przyjemny świąteczny zapach.

Jakie dania?

W tradycjach pogańskich, ten dzień kojarzył się z płodnością i początkiem narastania dnia, dlatego na stole powinno znaleźć się jedzenie, które pęcznieje podczas gotowania.

Na wigilię podajemy tylko postne dania - gotowaną pszenicę, gotowaną fasolę, gołąbki z samym ryżem lub kaszą bulgur, nadziewane papryki z fasolą lub ryżem, oszaw czyli kompot z suszonych owoców, pikle, cebulę, czosnek, miód, orzechy włoskie, świeże owoce, no i oczywiście rakiję oraz wina. Najpierw do sałaty, tursziji (pikli) pijemy rakiję, a do dania głównego wino.
W niektórych częściach Bułgarii podaje się również tikwenik czyli banicę (rodzaj ciasta podobnego do filo) z dynią lub zelnik czyli banicę z zielonymi liśćmi – ze szpinakiem, kapustą itp.

Świąteczny chleb

Robi się również pitkę (chlebek), do której wkłada się monetę i/lub kysmety czyli szczęśliwe losy. Pitka jest zawsze okrągła, co symbolizuje nieskończoność i cykliczność życia. Jest zdobiona ornamentami z ciasta w kształcie krzyży, dojrzałych kłosów, zwierząt, owoców - symboli dobrobytu i płodności.

Zgodnie z tradycją ciasto wyrabia się wcześnie rano z najlepszej i najbielszej mąki, z cichą wodą. Cicha woda, jak mówi tradycja, to woda, którą przynosiło się ze studni lub ze źródła w absolutnym milczeniu, nie wypowiadając ani jednego słowa. Podczas wigilijnej kolacji najstarsza osoba w rodzinie łamie je i rozdaje pozostałym domownikom.

Ile potraw?

Na wigilię podaje się nieparzystą liczbę potraw: 7 - bo tyle dni liczy tydzień, 9 - bo tyle miesięcy trwa ciąża u kobiety lub 11 - gdy przy stole zbiera się duża rodzina lub kompania.

Aby rok był pomyślny, trzeba spróbować wszystkich dań ze świątecznego stołu.

Orzech włoski

Zgodnie ze zwyczajem, po kolacji, każdy wybiera jeden orzech włoski i go rozłupuje. Jeżeli orzech w środku jest cały, biały, duży to znaczy, że posiadacz orzecha będzie cieszył się dobrym zdrowiem i będzie mu dopisywać szczęście przez cały rok.

Pogacza

Tradycyjnie ciasto wigilijne (pitkę) robi się z sodą. Chleb sodowy ma specyficzny smak i kojarzy się ze świętami, choć można go przygotować również o innej porze roku.

Składniki

• 2 ½ szklanki mąki
• 1 łyżeczka soli
• 1 łyżeczka sody oczyszczonej
• 1 łyżka octu
• 3 łyżki oleju
• 1 szklanka ciepłej wody

Sposób przygotowania

• Ugasić sodę octem.
• Mąkę przesiać, zrobić w środku zagłębienie. Wsypać sól, olej i sodę oczyszczoną. Stopniowo dodawać do mąki letnią wodę i wyrabiać. Ciasto powinno być miękkie.
• Wyrobione ciasto oprószyć mąką i odstawić by odpoczęło na ok. 30 minut.
• Uformować, do środka można włożyć karteczki z życzeniami i wyłożyć do posmarowanej olejem formy, z góry nakłuć widelcem, aby nie popękało.
• Ozdobić według uznania lub tylko nakłuć.
• Posmarować olejem i piec w nagrzanym piekarniku do 180⁰ przez 35 minut.
• Po wyjęciu spryskać wodą i owinąć ręcznikiem, aby zmiękło.