Kwiaty w bułgarskiej tradycji
23 Czerwiec, 2023,
07:30
Co „mówią” kwiaty w bułgarskich tradycjach.
Wiara w magiczną moc ziół i kwiatów
Prawie każde zioło i każdy kwiat w bułgarskiej tradycji ma jakąś symbolikę i jest używany w różnych sytuacjach, w celach ochronnych lub magicznych. Potwierdzają to specjaliści z Instytutu Etnologii i Folkloru oraz Muzeum Etnograficznego BAN (Bułgarskiej Akademii Nauk).
W bułgarskiej tradycyjnej kulturze wiara ludowa odgrywa główną rolę w postrzeganiu i rozumieniu otaczającego świata.
Brak w dawnych czasach naukowych wyjaśnień związanych ze zmianami środowiska, pojawianiem się chorób i klęsk żywiołowych doprowadził do magicznego, w pewnym sensie, wyjaśnienia świata i sprawił, że Bułgarzy od wieków czczą magiczną moc ziół i kwiatów.
Znak miłości
Wraz z nadejściem wiosny pasterze zbierali wiosenne kwiaty i dawali je swoim ukochanym jako znak miłości.
Wiara i mistycyzm
Dziewczęta wplatały w wianki nie tylko kwiaty, ale i swoje życzenia, wierzenia w spełnienie marzeń i uwielbienie dla piękna przyrody. W tych rytualnych czynnościach, którym towarzyszyły zaklęcia, śpiewy, życzenia i modlitwy łączyły się religia i mistycyzm.
W tradycji folklorystycznej przeplatają się elementy wierzeń przedchrześcijańskich i religii chrześcijańskiej i co jest udowodnione naukowo, istnieją synchronicznie, przez długi okres czasu.
Dzięki tysiącleciom doświadczeń człowiek nabył wiedzę o roślinach i ich właściwościach leczniczych. Ta wiedza znalazła swoje miejsce w wielu legendach i opowieściach – komentuje ekspert ds. „Programów edukacyjnych” w Narodowym Muzeum Etnograficznym.
Amulety na szczęście
Dawniej wierzono w smoki, nimfy, choroby, którym przypisywano ludzką postać jak Baba Szarka (ospa), czary i magię. Z tego powodu ważne było, aby można się było przed nimi chronić. Tutaj z pomocą przyszły rośliny. Zioła i kwiaty takie jak nagietek, pierwiosnek, róża, geranium i inne chroniły dziewczęta i panny przed urokami, zaklęciami i mitycznymi stworami, dlatego nosiły je wpięte we włosy lub jako wianek na głowie lub ręce.
Wierzono na przykład, że nagietek, jako bardzo szanowany kwiat, odpędza smoki, złe wróżki i różne siły zła.
Pierwiosnek był noszony przez dziewczęta i chłopców, ponieważ wierzono, że chroni młodych ludzi przed wężami, złymi spojrzeniami i czarami. Ten mały kwiatek jest symbolem czystości i miłości, wiosny i nadziei. Przynosi radość i ciepło swoją różnorodnością kolorów. Z pierwiosnków splecionych z innymi kwiatami dziewczęta robiły wianuszek na rękę, która służyła jak amulet, a którą chłopcy próbowali ukraść wraz z sercem panny. Dyptam jesionolistny był z kolei noszony w celu ochrony przed dzikimi zwierzętami.
Wierzono, że bazylia odpędza złe moce i choroby, oczyszcza i leczy, dlatego przynosiło się ją w prezencie młodej matce. Niektórzy nazywają bazylię kwiatem Chrystusa, gdyż według legendy wyrosła na grobie Chrystusa jako niebiański znak.
Wierzono, że czerwone kwiaty piwonii chronią przed złymi myślami i spojrzeniami, przed złem i urokami, przed czarami i jest strażnikiem dobra, dlatego obdarzano nią bliskich dla zdrowia, urody i długowieczności.
Zbieranie kwiatów i ziół
Zbieranie kwiatów i ziół w tradycji bułgarskiej to głównie kobieca czynność, Wierzono, że zioła mają szczególnie magiczną moc w niektóre święta, na przykład w Noc Świętojańską (Eniowden) i dlatego właśnie wówczas były zbierane, a czynność ta miała charakter rytualny.
Wszystkie kobiety zaopatrywały się w rośliny lecznicze na potrzeby własnego domostwa i własnej rodziny. Jednak najważniejsze było, aby w zioła zaopatrzyli się wszyscy zielarze, wróżki i magowie. Według ludowych wierzeń istnieje 77 i pół choroby. Wierzy się, że na 77 chorób istnieje lekarstwo, ale nie ma zioła, które wyleczyłoby pół choroby i nawet najbardziej wykwalifikowani zielarze nie znają tego zioła.
Obrzędy i kwiaty
Nie można sobie wyobrazić wielu zwyczajów i obrzędów bułgarskich bez kwiatów, które stanowią ich ważny element. Na weselu do wianka panny młodej dodaje się nagietek. Panna młoda w wianku i na piersi nosi także rutę, która wierzy się, że chroni przed złymi spojrzeniami i urokami.
Róża wielokwiatowa z kolei jest symbolem piękna, młodości i radości. Nosi się ją przy narodzinach, ślubach i zaręczynach. Śpiewa się o niej w pieśniach panieńskich i weselnych.
Magia miłosna
Kuklik Geum jest stosowany przez dziewczyny, które chcą w sobie rozkochać mężczyznę. Dodany do jedzenia potrafi ponoć sprawić, że mężczyzna oszaleje wręcz na punkcie dziewczyny.
Inne kwiaty używane do magii miłosnej to fiołek i irys.
Istnieją też zioła, które były używane nie wzbudzenia miłości, ale wręcz przeciwnie, do rozstania. Wśród nich są ciemiernik i goryczka.
Symbol zdrowia
Wśród najbardziej preferowanych kwiatów w bułgarskich tradycjach jest geranium (po bułgarsku zdrawec/здравец). Używa się go prawie we wszystkich obrzędach bułgarskich i zwyczajach świątecznych. Dzięki swoim zielonym liściom przez cały rok jest symbolem zdrowia i radości.
Gałązki geranium przewiązane czerwoną nitką są niezmiennie obecne podczas ważnych uroczystości rytualnych – narodzin, pożegnania, powitania panny młodej, na zaręczynach i weselach. Noszą je również kolędnicy na czapkach. Geranium jest także symbolem spokoju i harmonii. Ma szerokie zastosowanie w medycynie ludowej. To z nim kojarzone są popularne imiona Zdrawko i Zdrawka.
Legendy
Z niektórymi ziołami wiążą się ciekawe legendy. Na przykład rozryw, znany też jako złodziejska trawa, a w Bułgarii jako ziele jeża lub żółwia, ma moc otwierania wszystkich drzwi. Może odsłonić też ukryte w ziemi bogactwo. Raz oderwany nie powinien być łamany, aby nie stracić swojej magicznej mocy.
Trudno go jednak znaleźć. Zgodnie z wierzeniami, w jego znalezieniu może pomóc żółw. W tym celu należy udać się do lasu i znaleźć gniazdo żółwia, w którym znajdują się jaja. Potem należy zagrodzić gniazdo, aby żółw nie miał do niego dostępu. Wówczas żółw wyruszy na poszukiwanie zioła, a gdy je znajdzie i przyniesie, bariera oddzielająca go od jaj opadnie i będzie mógł wejść do gniazda. Wtedy z kolei zielarz będzie mógł wziąć przyniesioną gałązkę na swoje potrzeby.Kwiatowe imiona
Ponieważ w bułgarskiej tradycji kwiaty mają moc ochrony i leczenia dlatego dzieciom nadaje się często „kwiatowe” imiona, które mają je chronić. Według Bułgarów żeńskie imiona „kwiatowe” są również symbolem piękna i płodności. Męskie związane z nazwami drzew, takie jak jesion i jawor, kojarzą się z silnymi korzeniami, siłą rodziny i przyjaźni.
Wśród dzisiejszych nowoczesnych imion związanych z kwiatami są Kalina, Weronika (łac. Verónica), Laura (laur) i Dalia.
Kwiaty w bułgarskiej tradycji
Trudno sobie wyobrazić bułgarskie podwórko bez kwiatów, pieśni ludowej bez motywu kwiatowego lub ziół, czy też haftowanej szaty bez kwiatka.
Eniowden
Z kwiatami i ziołami związane jest święto Eniowden – Noc Świętojańska (23/24 czerwca). Uważa się, że w tym dniu energia Słońca jest najpotężniejsza i magicznie przenoszona do wody i ziół leczniczych. Dlatego głównymi rytuałami są wtedy witanie wschodu słońca, kąpiel w rosie lub pobliskiej rzece, zbieranie ziół oraz tkanie wianków i opasek oraz wróżby związane z miłością i zamążpójściem.
Autor: Przyblizamybulgarie
Napisz komentarz
Wydarzenia
Ludzie
Inne