Kwiaty w bułgarskiej tradycji
23 Czerwiec, 2023,
07:30
Co „mówią” kwiaty w bułgarskich tradycjach.
Wiara w magiczną moc ziół i kwiatów
Prawie każde zioło i każdy kwiat w bułgarskiej tradycji ma jakąś symbolikę i jest używany w różnych sytuacjach, w celach ochronnych lub magicznych. Potwierdzają to specjaliści z Instytutu Etnologii i Folkloru oraz Muzeum Etnograficznego BAN (Bułgarskiej Akademii Nauk).
W bułgarskiej tradycyjnej kulturze wiara ludowa odgrywa główną rolę w postrzeganiu i rozumieniu otaczającego świata.
Brak w dawnych czasach naukowych wyjaśnień związanych ze zmianami środowiska, pojawianiem się chorób i klęsk żywiołowych doprowadził do magicznego, w pewnym sensie, wyjaśnienia świata i sprawił, że Bułgarzy od wieków czczą magiczną moc ziół i kwiatów.
Znak miłości
Wraz z nadejściem wiosny pasterze zbierali wiosenne kwiaty i dawali je swoim ukochanym jako znak miłości.
Wiara i mistycyzm
Dziewczęta wplatały w wianki nie tylko kwiaty, ale i swoje życzenia, wierzenia w spełnienie marzeń i uwielbienie dla piękna przyrody. W tych rytualnych czynnościach, którym towarzyszyły zaklęcia, śpiewy, życzenia i modlitwy łączyły się religia i mistycyzm.
W tradycji folklorystycznej przeplatają się elementy wierzeń przedchrześcijańskich i religii chrześcijańskiej i co jest udowodnione naukowo, istnieją synchronicznie, przez długi okres czasu.
Dzięki tysiącleciom doświadczeń człowiek nabył wiedzę o roślinach i ich właściwościach leczniczych. Ta wiedza znalazła swoje miejsce w wielu legendach i opowieściach – komentuje ekspert ds. „Programów edukacyjnych” w Narodowym Muzeum Etnograficznym.
Amulety na szczęście
Dawniej wierzono w smoki, nimfy, choroby, którym przypisywano ludzką postać jak Baba Szarka (ospa), czary i magię. Z tego powodu ważne było, aby można się było przed nimi chronić. Tutaj z pomocą przyszły rośliny. Zioła i kwiaty takie jak nagietek, pierwiosnek, róża, geranium i inne chroniły dziewczęta i panny przed urokami, zaklęciami i mitycznymi stworami, dlatego nosiły je wpięte we włosy lub jako wianek na głowie lub ręce.
Wierzono na przykład, że nagietek, jako bardzo szanowany kwiat, odpędza smoki, złe wróżki i różne siły zła.
Pierwiosnek był noszony przez dziewczęta i chłopców, ponieważ wierzono, że chroni młodych ludzi przed wężami, złymi spojrzeniami i czarami. Ten mały kwiatek jest symbolem czystości i miłości, wiosny i nadziei. Przynosi radość i ciepło swoją różnorodnością kolorów. Z pierwiosnków splecionych z innymi kwiatami dziewczęta robiły wianuszek na rękę, która służyła jak amulet, a którą chłopcy próbowali ukraść wraz z sercem panny. Dyptam jesionolistny był z kolei noszony w celu ochrony przed dzikimi zwierzętami.
Wierzono, że bazylia odpędza złe moce i choroby, oczyszcza i leczy, dlatego przynosiło się ją w prezencie młodej matce. Niektórzy nazywają bazylię kwiatem Chrystusa, gdyż według legendy wyrosła na grobie Chrystusa jako niebiański znak.
Wierzono, że czerwone kwiaty piwonii chronią przed złymi myślami i spojrzeniami, przed złem i urokami, przed czarami i jest strażnikiem dobra, dlatego obdarzano nią bliskich dla zdrowia, urody i długowieczności.
Zbieranie kwiatów i ziół
Zbieranie kwiatów i ziół w tradycji bułgarskiej to głównie kobieca czynność, Wierzono, że zioła mają szczególnie magiczną moc w niektóre święta, na przykład w Noc Świętojańską (Eniowden) i dlatego właśnie wówczas były zbierane, a czynność ta miała charakter rytualny.
Wszystkie kobiety zaopatrywały się w rośliny lecznicze na potrzeby własnego domostwa i własnej rodziny. Jednak najważniejsze było, aby w zioła zaopatrzyli się wszyscy zielarze, wróżki i magowie. Według ludowych wierzeń istnieje 77 i pół choroby. Wierzy się, że na 77 chorób istnieje lekarstwo, ale nie ma zioła, które wyleczyłoby pół choroby i nawet najbardziej wykwalifikowani zielarze nie znają tego zioła.
Obrzędy i kwiaty
Nie można sobie wyobrazić wielu zwyczajów i obrzędów bułgarskich bez kwiatów, które stanowią ich ważny element. Na weselu do wianka panny młodej dodaje się nagietek. Panna młoda w wianku i na piersi nosi także rutę, która wierzy się, że chroni przed złymi spojrzeniami i urokami.
Róża wielokwiatowa z kolei jest symbolem piękna, młodości i radości. Nosi się ją przy narodzinach, ślubach i zaręczynach. Śpiewa się o niej w pieśniach panieńskich i weselnych.
Magia miłosna
Kuklik Geum jest stosowany przez dziewczyny, które chcą w sobie rozkochać mężczyznę. Dodany do jedzenia potrafi ponoć sprawić, że mężczyzna oszaleje wręcz na punkcie dziewczyny.
Istnieją też zioła, które były używane nie wzbudzenia miłości, ale wręcz przeciwnie, do rozstania. Wśród nich są ciemiernik i goryczka.
Symbol zdrowia
Wśród najbardziej preferowanych kwiatów w bułgarskich tradycjach jest geranium (po bułgarsku zdrawec/здравец). Używa się go prawie we wszystkich obrzędach bułgarskich i zwyczajach świątecznych. Dzięki swoim zielonym liściom przez cały rok jest symbolem zdrowia i radości.
Gałązki geranium przewiązane czerwoną nitką są niezmiennie obecne podczas ważnych uroczystości rytualnych – narodzin, pożegnania, powitania panny młodej, na zaręczynach i weselach. Noszą je również kolędnicy na czapkach. Geranium jest także symbolem spokoju i harmonii. Ma szerokie zastosowanie w medycynie ludowej. To z nim kojarzone są popularne imiona Zdrawko i Zdrawka.
Legendy
Z niektórymi ziołami wiążą się ciekawe legendy. Na przykład rozryw, znany też jako złodziejska trawa, a w Bułgarii jako ziele jeża lub żółwia, ma moc otwierania wszystkich drzwi. Może odsłonić też ukryte w ziemi bogactwo. Raz oderwany nie powinien być łamany, aby nie stracić swojej magicznej mocy.
Trudno go jednak znaleźć. Zgodnie z wierzeniami, w jego znalezieniu może pomóc żółw. W tym celu należy udać się do lasu i znaleźć gniazdo żółwia, w którym znajdują się jaja. Potem należy zagrodzić gniazdo, aby żółw nie miał do niego dostępu. Wówczas żółw wyruszy na poszukiwanie zioła, a gdy je znajdzie i przyniesie, bariera oddzielająca go od jaj opadnie i będzie mógł wejść do gniazda. Wtedy z kolei zielarz będzie mógł wziąć przyniesioną gałązkę na swoje potrzeby.Kwiatowe imiona
Ponieważ w bułgarskiej tradycji kwiaty mają moc ochrony i leczenia dlatego dzieciom nadaje się często „kwiatowe” imiona, które mają je chronić. Według Bułgarów żeńskie imiona „kwiatowe” są również symbolem piękna i płodności. Męskie związane z nazwami drzew, takie jak jesion i jawor, kojarzą się z silnymi korzeniami, siłą rodziny i przyjaźni.
Wśród dzisiejszych nowoczesnych imion związanych z kwiatami są Kalina, Weronika (łac. Verónica), Laura (laur) i Dalia.
Kwiaty w bułgarskiej tradycji
Trudno sobie wyobrazić bułgarskie podwórko bez kwiatów, pieśni ludowej bez motywu kwiatowego lub ziół, czy też haftowanej szaty bez kwiatka.
Eniowden
Z kwiatami i ziołami związane jest święto Eniowden – Noc Świętojańska (23/24 czerwca). Uważa się, że w tym dniu energia Słońca jest najpotężniejsza i magicznie przenoszona do wody i ziół leczniczych. Dlatego głównymi rytuałami są wtedy witanie wschodu słońca, kąpiel w rosie lub pobliskiej rzece, zbieranie ziół oraz tkanie wianków i opasek oraz wróżby związane z miłością i zamążpójściem.
Autor: Przyblizamybulgarie
Napisz komentarz
Wydarzenia
Ludzie
Inne