Wielki Tydzień w Bułgarii - tradycje i obyczaje
03 Kwiecień, 2023,
07:30
Strastna sedmica
Wielki Tydzień to po bułgarsku „Strastna sedmica”. Dziś „strast” oznacza pasję, bardzo silne, dominujące uczucie, pożądanie. W języku starobułgarskim „strast” oznaczało jednak cierpienie (dziś „stradanie”), stąd właśnie taka nazwa Wielkiego Tygodnia – tydzień cierpienia, tydzień cierpienia Chrystusa od jego wjazdu do Jerozolimy po śmierć na krzyżu.
Wielki Tydzień to okres, kiedy odprawiane są różne rytuały i obrzędy, nie tylko cerkiewne, ale i takie w warunkach domowych. Zgodnie z tradycją należy wówczas przestrzegać także pewnych zakazów.
Wielki Poniedziałek
I tak na przykład pierwsze trzy dni Wielkiego Tygodnia – Wielki Poniedziałek, Wielki Wtorek i Wielka Środa – przeznaczone są na gruntowne domowe porządki. Rutynowym czynnościom przypisuje się w tym okresie symbolicznie oczyszczający charakter i uważa się, że zapewniają zdrowie.
W dawnych czasach było to pierwsze w roku większe sprzątanie po zimie. Tynkowało się i bieliło ściany, prało całą pościel i koce.
Poniedziałek jest jednocześnie ostatnim dniem w Wielkim Tygodniu kiedy można podróżować.
Przesądy głoszą, że w Wielkim Tygodniu nie należy ze sobą współżyć, bo dziecko poczęte w tych dniach, będzie miało wrodzoną niepełnosprawność.
Przez pierwsze trzy dni obowiązuje też ścisły post – posiłki przygotowywane są bez tłuszczu.
Wielki Wtorek
W niektórych miejscach w Bułgarii, w Wielki Wtorek, panny przynoszą z trzech studni wodę w zupełnej ciszy i chowają ją w jakimś sobie tylko znanym miejscu. Uważa się, że „cicha woda” ma tajemnicze moce i pomaga w leczeniu wielu chorób.
Wielka Środa
W Wielką Środę kobiety nie powinny wykonywać żadnych prac domowych. Nie powinny tkać, szyć, a nawet gotować. W tym dniu sprzątają wyłącznie mężczyźni.
W niektórych rejonach kraju w nocy ze środy na czwartek zrywa się różne lecznicze kwiaty i zioła – geranium, przetacznik, pokrzywy, szczaw. Rano w Wielki Czwartek wszystko to sieka się, miesza z solą i czosnkiem i dodaje do pokarmu zwierząt domowych, aby były zdrowe i płodne.
Wielki Czwartek
W Wielki Czwartek obowiązuje ścisły zakaz wykonywania wszelkich prac w polu i ogrodzie, aby nie przeszkadzać polu i aby rośliny rosły potem w górę, a nie kładły się po ziemi.
Powszechną tradycją jest, że wszystkie czwartki aż do Wniebowstąpienia (Spasowden) nazywane są Wielkimi Czwartkami. Mężczyznom nie wolno w Wielkie Czwartki pracować w polu, rąbać drewna w lesie, a kobietom nie wolno tkać, szyć, a wcześniej nie wolno było i prać z pomocą kija, aby nie było gradu i grzmotów.
Powszechnym zwyczajem w Wielki Czwartek jest wyrzucanie starego zakwasu do chleba i robienie nowego.
Najważniejszym rytuałem tego dnia jest jednak malowanie pisanek.

W niektórych regionach wszystkie jajka maluje się na czerwono. W innych na czerwono i żółto, a w jeszcze innych zgodnie z fantazją, z tym, że pierwsze jajko zawsze jest czerwone.
Jeszcze zanim wyschnie farba, mama lub babcia zatacza trzykrotnie kółko wokół twarzy dzieci, pocierając nim dzieci po policzkach i czole wypowiadając słowa: „Bądźcie zdrowe, białe i czerwone do następnej Wielkanocy!”
Pierwsze malowane jajko umieszcza się w domu przed ikoną i będzie tam do następnego Wielkiego Czwartku. Wtedy zastępuje się je nowym jajkiem, a stare wrzuca do rzeki.
Po zakończeniu malowania jajek gospodynie zanurzają szmatkę w czerwonym barwniku i robią nią kropki na czołach i rogach owiec i krów.
Kto nie zdąży pomalować jajek w czwartek, może to zrobić jeszcze w sobotę, nigdy w piątek.
W bułgarskiej tradycji ludowej w tym dniu wcześnie rano, gospodynie wynoszą na podwórko białe i czerwone tkaniny, ubrania, a po południu trzepią wszystkie ubrania, „aby nie zjadły je mole”.
Wielki Piątek
Wielki Piątek to dzień duchowego oczyszczenia i zadumy. Ludowe zwyczaje nakazują, aby w tym dniu przejść trzykrotnie pod stołem, najlepiej na nabożeństwie w cerkwi, co ma zapewnić zdrowie, a z drugiej strony w ten sposób człowiek symbolicznie oczyszcza się ze wszystkich swoich grzechów i pozostawia wszystkie swoje ciężary i problemy w rękach Boga.
W Wielki Piątek post w kościele prawosławnym jest szczególnie restrykcyjny – nie powinno się ani jeść, ani pić, nawet wody.
Wielka Sobota
W Wielką Sobotę przed wschodem słońca wyrabia się i piecze rytualne wielkanocne chleby i kozunaki. Najczęściej są to ciasta na zakwasie, na których układa się, a następnie zapieka białe i czerwone jajka. Tradycyjnie liczba jaj jest nieparzysta - od trzech do dziewięciu. Uważa się, że im więcej jajek, tym obfitsze będą zbiory.
W sobotę odwiedza się również cmentarze, a kobiety częstują bliskich kutią, jajkami i chlebem za dusze zmarłych.
Chleby wielkanocne mają różne kształty i przeznaczenie: okrągłe, podłużne, precle, dla chrzestnych, dla rodziny itd. Nie kroi się ich, a łamie. Uważa się, że chleb ma duszę.
Ci, którym nie udało się pomalować jajek w czwartek, mogą to zrobić w sobotę.
Niedziela Wielkanocna
W Niedzielę Wielkanocną nie chodzi się na cmentarze i nie wspomina się zmarłych.
Wielkanoc to jedno z najważniejszych wiosennych świąt, dlatego większość tradycji jest przestrzegana do dziś, choć oczywiście nie wszystkie i nie przez wszystkich.
Z dawnych tradycji wielkanocnych, najlepiej są zachowane te związane ze zbieraniem się członków rodziny na święta, dotyczące tradycyjnych wielkanocnych potraw i napojów.
Autor: Przyblizamybulgarie
Napisz komentarz
Wydarzenia
Ludzie
Inne