Dom bez gwoździ - Drjanowo

12 Maj, 2023, 06:30

Wiele budynków na świecie zaskakuje nas często nie tylko swoim wyglądem, ale także sposobem wykonania. W Bułgarii też mamy się czym pochwalić.

Arcydzieło architektury odrodzenia

Jednym z takich budynków jest „Dom bez gwoździ” w Drjanowie (Dryanovo). Jest to jedyny zachowany trzykondygnacyjny budynek mieszkalny w tradycyjnym stylu architektonicznym z okresu odrodzenia, a zarazem arcydzieło bułgarskiej architektury renesansowej, mającej status narodowej wartości kulturowej.

Bez jednego gwoździa

Dom bez gwoździ został zbudowany w 1840 roku przez budowniczego z Drjanowa Koljo Gaidardżijata, który wykazał godne pozazdroszczenia umiejętności, aby pomieścić dużą bryłę budynku na wąskim froncie działki, bez szkody dla integralności i estetyki elewacji.

Aż trudno uwierzyć, że prawie dwieście lat temu udało się komuś zbudować tak duży dom bez jednego gwoździa i żelaznego wspornika lub zacisku. Wszystkie złączki wykonane są z drewna.

Dwa zlepione domy

Nie jest to jedyna ciekawostka. Tak naprawdę są to dwa domy pod jednym dachem, zaprojektowane niezwykle umiejętnie jako jeden dom od strony ulicy.

Połowa domu należała do rodziny Lafcziewi, a druga połowa do rodziny Perewi. Obie rodziny należały do zamożnych rodzin kupieckich i to dosyć wpływowych.

Stanju Lafcziew zawdzięczamy na przykład powstanie cerkwi św. Trójcy w Drianowie. To on bowiem załatwił firman czyli dokumenty zezwalające na jej budowę.

Charakterystyczna dla tego regionu, całkowicie drewniana fasada domu, dziś budzi duże zainteresowanie i przykuwa uwagę wszystkich odwiedzających miasto turystów.

Dom Lafcziewa

Dom bez gwoździ nazywany jest też „Drewnianym domem” lub „Domem Lafcziewa”, od nazwiska jednego z współwłaścicieli.

Zachwyca on nie tylko „mistrzów” budownictwa, ale także każdego, kto choć raz go widział. Jest piękny zarówno z zewnątrz, jak i wewnątrz.

Tak jak wspomnieliśmy już, dom jest podwójny. Pod jednym dachem tak naprawdę zebrane są i sklejone ze sobą dwa domy o tym samym rozmieszczeniu.

Od strony ulicy

Od strony ulicy dom jest trzykondygnacyjny. Parter przeznaczony był na działalność gospodarczą. Tutaj znajdowały się dwa sklepy, w których rodziny Lafcziewi i Perewi rozwijały handel, mieściły się magazyny i piwnice. A powyżej są dwie kondygnacje mieszkalne - piętro na poziomie podwórza oraz górne piętro.

Dziś na parterze znajduje się małe studio fotograficzne, w którym można sobie zrobić pamiątkowe retro zdjęcia, w tradycyjnych dla tego regionu strojach.

Dach zgodnie z tradycjami panującymi w tym okresie na Bałkanach Środkowych pokryty został kamiennymi płytkami (tikli).

Parter zbudowany jest z kamieni, a co kilka rzędów ułożone są poziome belki wyrównujące. Okiennice dwóch sklepów na parterze od strony ulicy są zamykane drewnianymi harmonijkowymi okiennicami.

Dzięki profilowanym wspornikom i wykuszom szczególnie piękna jest drewniana elewacja frontowa.

Podwórze

Z ulicy na podwórko prowadzi długie wąskie przejście, które pnie się w górę z boku domu. Nawet w najgorętsze dni jest tam przyjemnie chłodno. Podwórko jest pełne roślinności - drzew owocowych, krzewów ozdobnych i kwiatów. W niektórych miejscach zachowała się brukowana nawierzchnia.

Od strony podwórza

Od strony podwórza dom wygląda zupełnie inaczej niż od strony ulicy. Jest dwukondygnacyjny, murowany i bielony, z galerią i wysokimi, prostopadłościennymi drewnianymi kolumnami podtrzymującymi duży okap biegnący wzdłuż całego domu, tworzący coś w rodzaju baldachimu. Kiedyś większość prac wykonywano tutaj - na zewnątrz, przy naturalnym świetle i na świeżym powietrzu.

W domu

Każda z dwóch części domu posiada kuchnię z paleniskiem, gdzie przygotowywano posiłki, spiżarnię i sypialnię. Pomiędzy pokojem, a spiżarnią, za szafkami ściennymi ukryty był schowek.

Schody na drugie piętro prowadzą do salonu, skąd przechodzi się dalej do kolejnych pokoi, a na końcu jest pokój gościnny. W sumie są tam cztery pokoje.

Drewniane elementy są wykonane z dobrego drewna i posiadają drobne rzeźbione motywy.

Na uwagę zasługuje strop w pokoju gościnnym - pośrodku, wpisana w kwadratową ramę, znajduje się 24-ramienna gwiaździsta rozeta.

Wnętrze zdobią meble i przedmioty użytku codziennego zarówno produkcji lokalnej, jak i szczególnie modne w tamtych czasach importowane z Europy Zachodniej.

Muzeum Etnograficzne

Dziś w Domu Lafczijewa mieści się ekspozycja etnograficzna Muzeum Historycznego w Drjanowie - „Życie miejskie końca XIX i początku XX wieku”, które prezentuje wnętrza z meblami, artykułami gospodarstwa domowego, próbkami tkanin, ubiorów i ozdób, charakterystycznymi dla regionu Drjanowa.

Dzieło drjanowskiego mistrza

Podsumowując, dom robi wrażenie zarówno ciekawą drewnianą fasadą od strony ulicy, precyzyjną obróbką i eleganckim wykorzystaniem drewna wewnątrz, jak i perfekcyjnym murowaniem, które cechowało ówczesnych drjanowskich budowniczych.

Mistrz Koljo Gajnardżijata nie dał się ponieść jednak bogactwu i ekstrawagancji renesansowych rzeźbień w drewnie spotykanych w bogatych miastach przedbałkańskich. Preferował surową formę, proste linie i umiejętnie wykorzystał naturalne kolory różnych gatunków drewna. Jego uwaga skupiona była na kunsztownym połączeniu jasnego z ciemnym, gładkiego z rzeźbionym.

I w ten sposób powstało prawdziwe arcydzieło!

Autor: Przyblizamybulgarie

Napisz komentarz