Uratowanie bułgarskich Żydów - bezprecedensowa historia

14 Marzec, 2022, 05:02

Uratowanie Żydów w Bułgarii to historia, o której niewielu na świecie słyszało, a o której trzeba opowiadać światu, bo był to prawdziwy cud. Cud, którego dokonała mała Bułgaria w najciemniejszych dla Europy czasach.

Antyżydowska ustawa

Pod naciskiem hitlerowskich Niemiec w czasie II wojny światowej w Bułgarii uchwalono Ustawę o Ochronie Narodu.

Zgodnie z przyjętym prawem, w marcu 1943 r. prawie 50 000 Żydów mieszkających w Bułgarii miało zostać deportowanych do obozu koncentracyjnego Treblinka w Polsce i podzielić losy Żydów z innych krajów europejskich.

Bułgaria powiedziała NIE polityce ludobójstwa

Ale Bułgaria uratowała swoich Żydów. Co więcej, była jedynym krajem w Europie, w obozie Hitlera, w którym Żydzi nie tylko nie zostali wyniszczeni, ale ich liczebność w czasie wojny wzrosła o ponad 3 tysiące.

10 marca 1943r. do pociągów, które miały udać się do obozów koncentracyjnych w Polsce, załadowano już prawie 9000 osób. Deportacja została jednak wstrzymana, gdyż spotkała się z silnym oporem społecznym, zorganizowanym przez wiceprzewodniczącego Zgromadzenia Narodowego Dimitara Peszewa, bułgarskiego metropolitę Sofii Stefana I Bułgarskiego, metropolitę Płowdiw Kirila i wielu innych działaczy m.in. z Kiustendił.

Dzięki nim, Bułgaria zdołała zatrzeć przynajmniej częściowo wstyd przystąpienia do nazistowskich Niemiec, choć później, po 9 września 1944 r., rząd nie oddał im należytego szacunku i potępił ich jako „wrogów ludu” za grzechy, których nie popełnili.

Ci ludzie sprawili, że Bułgarzy sprzeciwili się polityce ludobójstwa i udowodnili, że demokracja i równość to wartości wyznawane bez względu na porę dnia i okoliczności.

W tamtych latach terroru i wojny był to akt bezprecedensowy.

Sprawiedliwi wśród Narodów Świata dla Bułgarów

W 1951 r. większość ze wspomnianych działaczy otrzymała tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata - najwyższe izraelskie odznaczenie cywilne nadawane osobom nieżydowskiego pochodzenia, przyznawane przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu, które bezinteresownie, z narażeniem swojego życia lub stanowiska udzielały podczas Holokaustu pomocy prześladowanym Żydom i zostali upamiętnieni w Jad Waszem.

Dzień Holokaustu w Bułgarii

W 2003 roku dzień 10 marca ogłoszono w Bułgarii Dniem Holokaustu i Ofiar Zbrodni przeciwko Ludzkości.

Pośmiertnie oczyszczeni i oznaczeni

Dopiero wówczas, po tym jak zostali docenieni i uznani przez Izrael, zostali oni pośmiertnie odznaczeni najwyższym odznaczeniem państwowym Stara Płanina I stopnia i ogłoszeni „honorowymi obywatelami Kiustendił”.

Wyrazy wdzięczności za uratowanie

Z inicjatywy Organizacja Żydów w Bułgarii Shalom w centrum Sofii powstał pomnik upamiętniający to szlachetne dzieło, a w Jerozolimie jego pomnik - bliźniak.

W centrum Warny, przed Muzeum Archeologicznym, znajduje się również pomnik wdzięczności bułgarskich Żydów za ratunek.

Premier Izraela odsłaniając pomnik upamiętniający uratowanie bułgarskich Żydów w Tel Awiwie powiedział: „Bułgarzy mają szczególne miejsce w naszych sercach. Pamiętamy wielkie dzieło Bułgarów w ratowaniu bułgarskich Żydów. Wtedy uratowaliście nie tylko Żydów, ale i honor ludzkości”.

Pomoc Żydom w czasie wojny

Oprócz bezpośredniego zatrzymywania pociągów jadących do obozów koncentracyjnych, stosowano także różne „legalne”, prawne sztuczki, aby pomóc bułgarskim Żydom.

Wielu żydowskich mężczyzn otrzymało powołanie do wojska do ówczesnych Oddziałów Budowlanych, co chroniło ich przed zesłaniem do obozów koncentracyjnych.

Pomimo żądań Hitlera, aby Żydzi byli skupieni w jednym miejscu, w getcie, gdzie łatwiej byłoby ich prześladować, zesłać do obozów koncentracyjnych, administracja państwowa przesiedlała ich do małych wsi, na prowincję, gdzie otrzymywali pomoc i ochronę miejscowej

ludności.

Dzisiejsze przesłanie

„Nie zapominajmy, że wspólnym wysiłkiem możemy jednoczyć się wokół dobra i dawać nadzieję tam, gdzie jest ona najbardziej potrzebna” – napisał Rumen Radew, prezydent Bułgarii w czasie tegorocznych obchodów Dnia Holokaustu.

Słowa te nabierają dzisiaj jeszcze głębszego znaczenia i z powodzeniem możemy je odnieść do zupełnie innej sytuacji, innej wojny, innej pomocy, która dzisiaj jest potrzebna.

Autor: Przyblizamybulgarie

Napisz komentarz