Czy warto pić bozę

01 Luty, 2023, 07:00

Boza to ulubiony starożytny napój o orientalnym smaku dla młodszych i starszych, dla wszystkich niezależnie od wieku.

Rodowód

Uważa się, że po raz pierwszy została wyprodukowana już w X wieku, a przez lata receptura rozprzestrzeniała się i w różnych krajach pojawiły się różne jej warianty.

Słowo boza ma pochodzenie turecko-perskie, co sugeruje, że jej ojczyzną jest Bliski Wschód. Ten orzeźwiający napój najczęściej pijany jest w Bułgarii i Turcji, mniej w Macedonii, Serbii, Kosowie, Bośni i Hercegowinie, Rumunii i Grecji. Jest również szeroko rozpowszechniony w Kazachstanie i w niektórych krajach arabskich.

Według Europejczyków tam, gdzie pije się bozę, zaczyna się Orient.

Z czego robi się bozę?

Starożytni Trakowie, Grecy i Słowianie do przygotowywania napoju używali prosa. Był on równie lubiany co miód pitny.

Obecnie bozę przygotowuje się w drodze fermentacji alkoholowo-mlekowej z różnych zbóż. Może to być pszenica, jęczmień, kukurydza i inne w zależności od regionu i tradycji. Charakterystyczną słodycz tego gęstego napoju uzyskuje się poprzez dodanie cukru, glukozy, a w ostatnich latach niestety także aspartamu lub innych substancji słodzących.

Współczesna nauka, a boza

Nauka o żywieniu poleca ten starożytny i tradycyjny na Bałkanach napój, który nie tylko cudownie gasi pragnienie, ale poprawia kulturę jedzenia i stwarza warunki do aktywnej pracy i dobrego zdrowia.

Napój jest bogaty w białko, pożywny i skuteczny we wzmacnianiu organizmu dzieci i chorych.

Bogaty skład i łatwa przyswajalność

Proso, z którego robi się klasyczną bozę, ma idealny skład chemiczny do tego celu. Makroskładniki odżywcze w 100 ml to w przybliżeniu: białka - 8,4 g, tłuszcze - 2,3 g, węglowodany 65,42 g. Ważniejszymi mikroelementami, na które należy zwrócić uwagę, są: wapń – 14 mg i fosfor – 327 mg. Zwykle z około 1 kg prosa przygotowuje się ok. 5-8 litrów bozy.

Podczas przygotowywania sfermentowanego napoju celem jest rozbicie skrobi na dekstryny, disacharydy, monosacharydy (glukozę), które są łatwiej przyswajalne przez układ pokarmowy. Białka rozkładają się na peptony, polipeptydy, do aminokwasów, które są znacznie łatwiej trawione. Staje się to możliwe dzięki fermentacji alkoholowej bakterii kwasu mlekowego.

Dlaczego warto?

Boza zawiera również zmienne niewielkie ilości witamin z grupy B (B1, B2, B6 itp.). Dlatego jest zalecana przy niedoborze witamin z grupy B, a zwłaszcza przy niedoborze laktoflawiny.
Warto ją pić w przypadku utraty wagi ciała (w ilości 1/2 - 1 l dziennie) oraz rekonwalescencji po ciężkich chorobach zakaźnych i innych, gdyż główne składniki bozy poprawiają równowagę substancji zużytych.
Według bułgarskich autorów (T. Taszew) 100 g bozy to 50 - 86 kalorii.
Boza jest również idealnym napojem dla matek karmiących, ponieważ wzmaga laktację. Matki karmiące mogą codziennie spożywać 1/2 - 1 l bozy.
Sprawia, że zwiększa się biust u kobiet, choć nie zastąpi silikonu.
W warunkach kwasu mlekowego i fermentacji octowo-alkoholowej chore mikroorganizmy szybko giną i dlatego boza ma również działanie przeciwdrobnoustrojowe, podobne do jogurtu. Boza ma niską zawartość alkoholu, która zwykle wynosi 0,5-1,0%.
Dwutlenek węgla, który powstaje w wyniku podwójnej fermentacji, usprawnia procesy trawienne, uwalniając więcej kwasu solnego i pepsyny w błonie śluzowej żołądka, poprawiając w ten sposób rozkład i wchłanianie składników odżywczych. Dlatego boza jest zalecana w niektórych stanach zaburzeń trawiennych, przy niestrawności.

Dla kogo?

Świeżą bozę mogą spożywać chorzy na zapalenie błony śluzowej żołądka oraz chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy.
W przypadku jelita leniwego lekko zakwaszona boza wzmaga perystaltykę jelit i normalizuje ich aktywność.
Diabetycy mogą pić bozę, ale w ograniczonych ilościach, przygotowane z substytutów cukru. Jest ona wliczana do dziennej racji węglowodanowej każdego pacjenta.
W przypadku chorobliwej otyłości oraz w dietach odchudzających lepiej zrezygnować z bozy.
Bozę mogą pić osoby z nadciśnieniem, ale nie więcej niż pół litra dziennie, pod warunkiem, że nie mają nadwagi.
Dla dzieci i młodzieży boza jest wspaniałą odmianą w ich codziennej diecie.

Domowa boza

Sklepowa boza zawiera różnego rodzaju konserwanty i ulepszacze więc, aby mieć pewność, że zawiera tylko to co korzystne dla naszego zdrowia, można ją przygotować samodzielnie w domu.

Zakwas

Najpierw musisz przygotować zakwas. Wymieszaj 2 łyżki mąki, 1 szklankę letniej wody i 1 łyżkę cukru. Pozostaw w ciepłym miejscu do fermentacji, a potem przechowuj w lodówce.

Potrzebne składniki

Składniki potrzebne do przygotowania bozy w ilości, którą rodzina szybko skonsumuje w terminie przydatności do spożycia:

2,5 l wody,
1 szklanka cukru,
1 szklanka mąki z preferowanego zboża,
1 szklanka zakwasu lub gotowej podsłodzonej bozy.

Sposób przygotowania

Najpierw należy uprażyć mąkę, aż do uzyskania brązowawego koloru.
Pozostaw ją do ostygnięcia, a następnie stopniowo mieszaj z letnią wodą do uzyskania rzadkiej zawiesiny i dobrze rozbijaj, aby uniknąć grudek.
Stopniowo dodawaj resztę wody i cukier.
Mieszaninę podgrzewaj na kuchence do wrzenia i gotuj przez 5-6 minut.
Następnie ściągnij z ognia, ostudź, dodaj zakwas lub gotową bozę.
Po 2-3 dniach fermentacji w temperaturze pokojowej boza jest gotowa.