Władcy Soli

16 Wrzesień, 2024, 13:00

W tym sezonie archeologicznym, podczas wykopalisk w najstarszym kamiennym mieście Europy, w gruzach pierwszego piętra późnochalkolitycznego domu zbudowanego i istniejącego około 4400 r.p.n.e, który spłonął w pożarze, odnaleziono osiem ceramicznych ciężarków tkackich z małym otworem w górnym końcu. Stanowiły one część pionowego drewnianego krosna.

Ciężarki tkackie

Rola ciężarków w tym starożytnym urządzeniu była bardzo istotna - napinały one pionowe lniane lub wełniane nitki przywiązane do górnej belki/deski czyli naciągały osnowę, przez którą były przeplatane poziomo inne nici i tak powstawała tkanina.

Odnalezione ciężarki są płaskie i mają ok. 10 cm wysokości oraz ok. 4 cm grubości. Znaleziono je w dużym ceramicznym naczyniu do przechowywania zboża, zawierającym pszenicę, która częściowo zwęgliła się i zachowała między fragmentami naczynia. Naczynie pękło w trakcie pożaru, a ciężarki i zboże rozsypały się.

Ciekawym i do pewnego stopnia tajemniczym jest fakt, dlaczego ciężarki do krosna przechowywano w dużym pojemniku ze zbożem. Najwyraźniej krosno było używane tylko przez część roku, być może zimą – potem było rozmontowywane i przez pozostały czas jego drewniane części były składane gdzieś na uboczu, gdzie nie przeszkadzały, a ciężarki – przechowywano w spichlerzu koło pszenicy.

To ostatnie jest bardzo ciekawe w kontekście wczesnego systemu religijno-mitologicznego rolników.

Symbolika

Krosno jako urządzenie ma w starożytnym myśleniu kobiecą symbolikę, ponieważ tworzy się na nim coś nowego, tworzy się płótno, które służy człowiekowi. Ciężarki mają również kobiecą symbolikę, ponieważ biorą udział w procesie tworzenia. Być może dlatego przechowywało się je koło ziarna pszenicy, które mają męską symbolikę, bo ziarno zapładnia ziemię i daje nowe życie.

Połączenie elementu męskiego i żeńskiego w dużym ceramicznym naczyniu, które ma również kobiecą symbolikę, jest niewątpliwie zamierzone i odzwierciedla starożytne koncepcje rolników na temat płodności w szerokim kontekście.

Wystawa w Sofii

Najciekawsze eksponaty odkryte podczas wykopalisk w Prowadii – Solnicy (Provadia-Solnitsa) prezentowane są na wystawie czasowej „Władcy soli: Prowadia-Solnica (5600 - 4350 p.n.e.)” w Narodowym Muzeum Archeologicznym w centrum Sofii (naprzeciwko Pałacu Prezydenckiego).

Wystawa została otwarta z okazji 20-lecia badań archeologicznych w Prowadii – Solnicy. Początkowo planowano, że będzie czynna do 18 września lecz z uwagi na duże zainteresowanie można ją oglądać do 27 października.

Projekt Discovery

Gmina Prowadia (Provadia) jest objęta projektem Discovery bułgarskiego Ministerstwa Turystyki, który zostanie zaprezentowany na targach turystycznych ITTF w Warszawie, w Pałacu Kultury i Nauki, w Sali Goethego w dniu 21.11.2024 o godz. 14.15. Projekt ma na celu pokazanie w Polsce lokalnych atrakcji turystycznych w małych bułgarskich gminach nad Morzem Czarnym: Dyłgopoł, Prowadia i Dolni Cziflik (Dalgopol, Provadia i Dolni chiflik).