Jeździec z Madary - kim jest tajemniczy jeździec
30 Maj, 2022,
05:30
Kim jest Jeździec z Madary?
Jeździec z Madary to jedna z wielu tajemniczych wartości kulturowych na naszym terytorium, o olbrzymim znaczeniu krajowym i światowym, której pochodzenie i znaczenie nie do końca jest jednak jasne.
Znajduje się w pobliżu wioski Madara w regionie Szumen, ok. 75 km od Warny.
Unikalność i znaczenie
Jeździec z Madary jest wzorem wczesnośredniowiecznej sztuki bułgarskiej i symbolem bułgarskiej państwowości.
Uważany jest za jedyną tego typu kamienną płaskorzeźbę w całej Europie i dzięki tej wyjątkowości jest częścią dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Jest również jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Bułgarii. Jest tak ważny i cenny, że gdy przeprowadzono w 2008 roku konkurs, który bułgarski symbol miałby znaleźć się na Euro, gdyby zostało ono wprowadzone w Bułgarii, Jeździec z Madary zajął I miejsce, wyprzedzając cyrylicę, wzgórze Carewec, bułgarską różę i olejek różany oraz Rylski Monastyr.
Od tego czasu nazywany jest Światowym Symbolem Bułgarii.
Czym jest Jeździec z Madary?
Ta wyjątkowa i spektakularna kamienna płaskorzeźba wykonana z niezwykłym mistrzostwem, przedstawia jeźdźca na koniu, naturalnej wielkości, który włócznią przebija lwa i psa, który podąża za koniem.
Cała scena jest wyrzeźbiona na pionowej 100 – metrowej skale, na imponującej wysokości 75 m., a sama płaskorzeźba ma 2,6 m wysokości i 3,1 m szerokości. Wokół niej znajdują się trzy inskrypcje wyryte w skale.
Sam strój jeźdźca i sposób wykonania czterech postaci – jeźdźca, konia, lwa i psa wskazują, że wykonanie płaskorzeźby jest związane z kulturą Prabułgarów, a nie z kulturą tracką, bizantyjską czy inną.
Realizm i trójwymiarowość figur są nietypowe dla sztuki ówczesnej Europy. Według niektórych ekspertów pierwowzorów tego typu pomników należy poszukiwać w sztuce starożytnej Persji.
Kim jest tajemniczy jeździec?
Istnieje wiele różnych hipotez co do tego kim jest słynny Jeździec z Madary.
Najbardziej rozpowszechnioną i najbardziej popartą dowodami hipotezą jest ta, że płaskorzeźba jest obrazem triumfującej sceny bułgarskiego chana, władcy nad Bizancjum, a przebity włócznią lew symbolizuje pokonanego wroga.
Kim był przedstawiony chan? Być może jest to wizerunek dawnego bułgarskiego władcy Chana Tervela (701 - 721). Napisy nad jeźdźcem informują o wydarzeniach, które miały miejsce w VIII - IX wieku i dotyczą pomocy, jakiej Chan Tervel udzielił Justynianowi II przy powrocie na tron.
Słynny badacz Karel Škorpil, który w 1895 roku dokładnie przestudiował płaskorzeźbę, uważał, że jeźdźcem był Chan Krum, a płaskorzeźba pochodzi z czasów pierwszej ery bułgarskiej.
Inna znana i prawdopodobna wersja głosi, że płaskorzeźba przedstawia najwyższego boga Prabułgarów - Tangrę.
Istnieje też wiele innych hipotez, według których jeździec jest perskim władcą Dariuszem, królem łacińskim, który polował na płaskowyżu, ale spadł ze skał i zmarł, a jego krewni uwiecznili go na skale lub nawet samym starożytnym greckim bogiem Mitrą itp.
Niektóre z nich są dalekie od prawdy, ale czy kiedykolwiek poznamy w pełni sekret Jeźdźca z Madary?
Napisy wokół płaskorzeźby
Wokół płaskorzeźby wyrzeźbione są precyzyjnie trzy inskrypcje, w języku greckim, w większym lub mniejszym stopniu już zniszczone. Zakłada się, że wszystkie powstały w różnym czasie i mają starobułgarskie pochodzenie.
Pierwsza, najstarsza inskrypcja znajduje się przed samym jeźdźcem i prawdopodobnie pochodzi z czasów Chana Tervela (701-717).
W następnych, po prawej i lewej stronie od jeźdźca wspomina się Chana Kruma i Omurtaga i prawdopodobnie zostały wykonane na ich zamówienie.
Napisy opowiadają o stosunkach między Bułgarią, a Bizancjum za czasów wspomnianych chanów oraz wspominają najwyższego protobułgarskiego boga Tangrę.
Co oznacza Madara?
W tym przypadku również istnieje wiele hipotez dotyczących pochodzenia imienia Madara. Niektórzy historycy uważają, że nazwa pochodzi od starożytnego greckiego przymiotnik a „madaros” – co oznacza nagi, łysy, bezdrzewny.
Inni uważają, że ma ona stare bułgarskie pochodzenie i oznacza Święta Skała, Święte Miejsce. Miałoby to sens, gdyż Jeździec z Madary znajduje się bardzo blisko protobułgarskiego sanktuarium pogańskiego.
Rezerwat Historyczno – Archeologiczny Madara
Jeździec z Madary jest częścią Narodowego Rezerwatu Historyczno-Archeologicznego Madara i znajduje się na liście 100 narodowych atrakcji turystycznych Bułgarii.
Jest tutaj muzeum archeologiczne, które przedstawia historię Madary i ponad 350 oryginalnych znalezisk z regionu.
Okolica jest niezwykle piękna, majestatyczne skały, piękna przyroda, pozostałości dawnej twierdzy na szczycie wzniesienia, źródło Nimfy, skalna kaplica Św. Panteleimona – część dawnego niegdyś olbrzymiego sanktuarium i miejsca kultu.
Madara miała niegdyś olbrzymie znaczenie administracyjne i kultowe. W XIV wieku powstał tutaj jeden z największych klasztorów skalnych w Bułgarii.
W ponad 150 naturalnych jaskiniach zlokalizowanych na różnych poziomach były kaplice, cele klasztorne i grobowce. Jedna z większych jaskiń została wykorzystana jako kościół. Jest to istniejąca i działająca do dziś skalna kaplica Św. Panteleimona.
Za czasów panowania tureckiego zburzono błyszczące pałace, zabytki starożytności i średniowiecza.
Tylko Jeździec z Madary pozostał nienaruszony i jest niemym świadkiem dawnej bułgarskiej świetności.
Z powodzeniem możesz włączyć go w program wycieczki „Śladami króla Władysława Warneńczyka”, jest na trasie i tu również dotarły wojska polskiego króla.
Autor: Przyblizamybulgarie
Napisz komentarz
Wydarzenia
Ludzie
Inne