Sokolski Monastyr

03 Listopad, 2023, 07:30

W samym sercu Starej Płaniny, ok. 12 km od Gabrowa, w otoczeniu pięknej przyrody, w oazie ciszy, znajduje się malowniczo położony Sokolski Monastyr, noszący imię Wniebowzięcia NMP.

Jest to jeden z niewielu zachowanych żeńskich klasztorów prawosławnych w Bułgarii. Tutejsza cerkiew była zaś wzorem do budowy świątyń Trojanskiego i Batoszewskiego Klasztoru.

Józef Sokolski

Klasztor został założony w 1832 roku obok Sokołowskiej Jaskini, w górnym biegu rzeki Jantry przez archimandrytę Józefa, znanego później z walki o autonomię kościoła jako unicki arcybiskup Józef Sokolski.

W tym czasie wrócił on z Klasztoru Trojańskiego w rodzinne strony. Jego towarzyszem był hieromnich Agalius, z którego pomocą zbudował pierwszą drewnianą cerkiew na kamiennym tarasie przed samym wejściem do Sokolskiej Jaskini.

W następnym roku cerkiew rozebrano, a na jej miejscu dzięki funduszom i pomocy mieszkańców pobliskich wiosek mistrz Konstanty z Pesztery wzniósł dużą murowaną cerkiew i zespół mieszkalny, które przetrwały do dziś.

Od chwili oficjalnego otwarcia 15 sierpnia 1834 roku, którego dokonał metropolita Hilarion Tyrnowski, klasztor stał się jednym z najważniejszych miejsc tamtych czasów.

W 1836 roku Józef Sokolski otworzył tu pierwszą szkołę przykościelną, w której nauczał przez pewien okres znany przywódca religijny i słynny pedagog Neofit Bozweli.

Wystrój

Cerkiew, która dziś zachwyca jest misternie pomalowana wewnątrz i na zewnątrz. Jednak jej historia pokazuje, że nie zawsze tak było. Przez wiele lat pozbawiona była ikonostasu i fresków. Nie było nawet ikony świątynnej Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Wywołało to oburzenie wielu osób odwiedzających to święte miejsce. Jednym z nich był Najden Gerow – wicekonsul Rosji w Płowdiwie, który odwiedził klasztor 15 sierpnia 1856 roku z okazji święta klasztoru. Dopiero kilka lat później rozpoczęto dekorację świątyni.

Wystrój wnętrz wykonano w 1862 r. Ikonostas jest dziełem wybitnych przedstawicieli szkoły artystycznej w Trjawnie. Jego wykonanie kosztowało 2500 groszy. Umieszczono na nim 6 dużych ikon królewskich i 15 małych ikon świątecznych.

Nawę i przedsionek cerkwi ozdobili pięknymi freskami Paweł Zograf wraz ze swoim synem Nikolą ze wsi Szipka. Jest też jedna ikona wykonana przez słynnego bułgarskiego malarza ikon Zachariasza Zografa.

Ikona świątynna w cerkwi klasztornej jest zaś dziełem gabrowskiego malarza Christo Cokewa, który podarował ją klasztorowi w 1880 roku.

Na uwagę zasługuje też znajdujące się na dziedzińcu klasztoru źródełko (czeszma) w kształcie sześcianu, dzieło Koliu Ficzeto z 1868 roku, dziś cenny zabytek architektury.

Jest też kaplica Św. Pantalejmona, w której znajduje się skała, z której według wierzeń wypływa woda lecznicza. Wielu wierzących wkłada w szczeliny skały karteczki ze swoimi prośbami i życzeniami, w nadziei, że zostaną one odczytane przez Świętego i spełnione.

Klasztor i walka o wolność

Podobnie jak wiele innych klasztorów, Sokolski Klasztor był nie tylko ośrodkiem religijnym, ale także centrum oświaty, udzielał schronienia rewolucjonistom i buntownikom i brał udział w bułgarskim ruchu narodowowyzwoleńczym.

W klasztorze znaleźli schronienie członkowie oddziału (czety) kapitana Diado Nikoli, którzy mieli zamiar przekształcić klasztor w centrum przygotowywanego powstania. Tutaj też czetnicy poświęcili swój sztandar. Ku ich pamięci umieszczono tablicę z napisem: „Zawieszam dzwonek, który z czasem stanie się dzwonem…”

W czasie powstania kwietniowego klasztor udzielił schronienia jeszcze jednej grupie rewolucjonistów, czecie Canko Djustabanowa. Mimo jednak pomocy mnichów, oddział został rozbity, czetników (członków oddziału) powieszono na szubienicach, a ich ciała wrzucono w przepaść. Djustabanow podzielił ten sam los, tyle że w Wielkim Tyrnowie.

1 maja 1876 roku w klasztorze rozpoczęło się powstanie w Gabrowie. W czasie wojny rosyjsko-tureckiej utworzono tutaj szpital polowy.

Wydarzeniom tym poświęcona jest niewielka wystawa w muzeum klasztornym. Można w nim zobaczyć także przedmioty należące do Apostoła Bułgarskiej Wolności Wasyla Lewskiego, który również znajdował w klasztorze schronienie.

Klasztor żeński

Od założenia w 1833 r. aż do 1959 r. klasztor był męski. Służyło w nim około 100 mnichów na czele z 15 opatami. Później jednak przeniosły się tu siostry zakonne z klasztoru dziewiczego Świętego Zwiastowania w Gabrowie, założonego przez Józefa Sokolskiego w 1839 roku, po tym jak ich własny klasztor został zniszczony przez władzę komunistyczną.

W 1968 roku w północnej części Sokolskiego Klasztoru siostry wybudowały kaplicę Świętego Zwiastowania, gdzie można zobaczyć zachowany ikonostas z klasztoru w Gabrowie oraz ikony Jezusa Chrystusa i Świętej Dziewicy z Dzieciątkiem autorstwa samego Zacharego Zografa.

Praktyczne

Do Sokolskiego Klasztoru można dojechać bezpośrednio samochodem, ale aby poczuć magię tego miejsca warto przejść się oznakowanymi ścieżkami, które prowadzą z Kompleksu Etnograficznego Etyr prosto do bram klasztoru. Trasa jest bardzo łatwa, przyjemna i oferuje wiele niezapomnianych widoków na okolicę.

A jeżeli masz ochotę, możesz spędzić tu także noc. Klasztor oferuje bowiem noclegi.

Fot. Mladen Marinow

Autor: Przyblizamybulgarie

Napisz komentarz