Lekcja z przeszłości dla przyszłości

12 Marzec, 2025, 07:30

10 marca obchodzona była w Bułgarii 82. rocznica uratowania bułgarskich Żydów przed zesłaniem do hitlerowskich obozów zagłady.

Pomnik Wdzięczności

Przed Pomnikiem Wdzięczności w Płowdiwie, na placu Cara Kałojana, odbyły się uroczystości, zorganizowane tradycyjnie przez Żydowską Organizację Shalom w Płowdiwie.

Pomnik znajduje się w miejscu, w którym 10 marca 1943 r., Żydzi z Płowdiwu zgromadzili się w oczekiwaniu na deportację. Dlatego też jego odsłonięcie w 1998 roku miało miejsce dokładnie 10 marca.

Pomnik ma kształt szofaru – rytualnego rogu nawiązującego do historii ofiarowania Izaaka przez Abrahama, używanego podczas nabożeństw szabatowych.

Obchody

W tegorocznych obchodach rocznicy tego pamiętnego wydarzenia uczestniczyli m.in. Maksym Delczew - dyrektor wykonawczy Organizacji Żydów w Bułgarii Shalom, Lalka Obreikova - wnuczka płowdiwskiego intelektualisty i prezesa Izby Przemysłowo-Handlowej Obreiko Obreikova, który aktywnie uczestniczył w walce o ratunek bułgarskich Żydów, a także goście z Izraela.

„Dziś stoimy przed tym pomnikiem wdzięczności, ale także pomnikiem człowieczeństwa, nie tylko po to, by pamiętać, ale także by opowiedzieć historię, która nie powinna zostać zapomniana. W całej Europie pociągami wysyłano Żydów na śmierć – bez głosu, bez praw, bez jutra. Ale w Bułgarii wydarzyło się coś innego. Kiedy nad miejscowymi Żydami zawisło niebezpieczeństwo, znaleźli się ludzie, którzy nie pochylili głowy. Ludzie, którzy nie milczeli. Politycy, osobistości publiczne, intelektualiści, zwykli obywatele – wszyscy razem zapisali jedną z najjaśniejszych kart w historii Bułgarii”.

Przywódcą sprzeciwu przeciwko wysyłaniu bułgarskich Żydów do nazistowskich obozów zagłady był metropolita płowdiwski Cyryl, późniejszy patriarcha Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego, który stanął na torach przed pociągiem odjeżdżającym do obozu koncentracyjnego w Treblince.

Lekcja z historii

Od tego wydarzenia minęły 82 lata. Holokaust nie jest tylko historią, ale jest ostrzeżeniem. W czasach narastającego niezrozumienia, mowy nienawiści i ksenofobii, naszym obowiązkiem jest o tym nie zapominać i przekazać przyszłym pokoleniom wartości tolerancji, solidarności i szacunku względem drugiego człowieka.

„Tutaj, przed tym pomnikiem, my, potomkowie uratowanych, chylimy głowy z głęboką wdzięcznością Bułgarom, którzy wybrali człowieczeństwo przed strachem. I obiecujemy sobie, że będziemy nadal pamiętać, opowiadać o tym i podtrzymywać żywą pamięć. Ponieważ pamięć jest naszą najsilniejszą tarczą chroniącą przed powtórzeniem się historii”.

Bułgaria jest jednym z niewielu krajów europejskich, któremu udało się uratować ponad 50 000 Żydów mieszkających na jej terytorium przed deportacją do nazistowskich obozów koncentracyjnych. Naród bułgarski ma prawo i powinien być dumny z godnego i humanitarnego zachowania swoich przodków. Holokaust to historia, lekcja i przestroga z przeszłości dla przyszłości, które muszą być pamiętane na zawsze.

Więcej