Cziprowskie dywany - bułgarski fenomen
12 Kwiecień, 2022,
04:49
Magia cziprowskich dywanów.
Cziprowskie dywany
Cziprowskie kilimy czyli cziprowskie dywany, to rodzaj ręcznie robionego dywanu o dwóch identycznych stronach, o grubości 3 - 5 mm, które są częścią bułgarskiego dziedzictwa narodowego, tradycji i rzemiosła.
Słynne cziprowskie dywany tkane są ręcznie na pionowym krośnie z czystej wełny, barwionej w sposób naturalny, mają charakterystyczne zdobienia i ornamenty, w których są zakodowane przesłania i mantry, symbole i przyrzeczenia, tak aby pokrzepić ducha, zapewnić zdrowie i szczęście w domu, w którym się znajdują.
Ich nazwa pochodzi od miasta Cziprowcy (Chiprovtsi), dawniej Kiprowec, które słynęło z wyrobu wyjątkowo pięknych dywanów.
Początki cziprowskich dywanów
Udokumentowane początki sięgają XVII wieku, a szczególny rozkwit przypada na okres odrodzenia.
W tym czasie wieś tętniła życiem, hodowano wiele owiec, z których pozyskiwano duże ilości wełny. W każdym domu było krosno i tkano dywany - i to nie na własny użytek, ale na potrzeby rynku, na handel.
Każdy członek rodziny miał określone zadanie i pomagał w tworzeniu dywanu, w obróbce wełny, w tkaniu. Nawet mężczyźni. Dziewczynki od najmłodszych lat towarzyszyły matkom, przypatrywały się, pomagały, a gdy miały 10 lat, miały już pierwsze doświadczenia tkackie. Pieniądze ze sprzedaży dywanów były ważnym źródłem rodzinnego budżetu.
Cziprowskie dywany i ich znaczenie
Życie mieszkańców Cziprowcy było nierozerwalnie związane z dywanami, zaczynało się i kończyło na dywanach - były one częścią posagu panny młodej, prezentu od teściowej dla młodej rodziny, dywany narzucało się na trumny zmarłych, aby towarzyszyły im na drugim świecie. Aby wymodlić łaskę Bożą, dywany były przekazane do kościołów i klasztorów.
W Cziprowcach wierzą, że ich dywany chronią dom i przynoszą szczęście domownikom.
Magia kolorów
Magia cziprowskich dywanów związana jest z ich kolorami. Główne kolory to żółty, brązowy, czerwony, niebieski i zielony. Najwcześniejsze dywany były produkowane w 2 kolorach - czerwonym i czarnym.
Wełna nadal barwiona jest naturalnymi barwnikami. Z liści pigwy uzyskuje się jasnoróżowy kolor, z orzecha - brązowy, z rdzenia drzewa - czerwony, z liści brzoskwini - zielony. Kolory są żywe, nasycone i nie blakną z upływem czasu.
Ze względu na ich wysoką jakość cziprowskie dywany były sprzedawane w całym Imperium Osmańskim.
Znaczenie figur i symboli
Charakterystyczne są dla nich figury geometryczne. Każda figura ma określoną symbolikę. Ulubioną figurą jest trójkąt. Trójkąt zwrócony wierzchołkiem do góry symbolizuje męski początek, jeśli jest zwrócony wierzchołkiem w dół - kobiecy.
Romby natomiast oznaczają nieskończoność, wieczność i ludzką seksualność.
Eksperci twierdzą, że symbolika ozdób na cziprowskich dywanach wywodzi się jeszcze z czasów starożytnych i prawdopodobnie prowadzi do magicznych i religijnych symboli Prabułgarów.
Cziprowskie dywany i podobieństwa do dywanów azjatyckich
Pod względem techniki, kolorystyki, kompozycji i podstawowych motywów, istnieje bardzo wiele podobieństw do dywanów z Azji Środkowej i Kaukazu.
Jednym z takich charakterystycznych ornamentów na cziprowskich dywanach jest „kanatica” - stylizowany wizerunek motyla - od starożytności symbol życia wiecznego.
Najwcześniejszy wizerunek kanaticy znaleziono na glinianym naczyniu w Azji Mniejszej i pochodzi z około 5300 r.p.n.e. Zadaniem tej figury, w prawie wszystkich częściach świata, była ochrona przed siłami zła i negatywnymi wpływami i zapewnienie szczęścia i dobrobytu jego właścicielowi.
Popularność cziprowskich dywanów
W XIX wieku, pod wpływem rosnących wymagań rynku, na cziprowskich dywanach pojawiły się też stylizowane kwiaty, rośliny, ptaki i postacie zwierząt. Tym samym ornamentyka dywanów stała się znacznie bogatsza i zyskały one bardzo dużą popularność na rynkach europejskich.
W 1879 r. mieszkańcy wsi podarowali księciu Dondukowowi największy w historii tamtych czasów tkany dywan - o wymiarach 7 na 6 metrów.
Cziprowskie dywany stały się poszukiwanym elementem wyposażenia gabinetów i domów zamożnych obywateli.
Po wyzwoleniu w 1878 r. dywany kupca z Cziprowców Minczo Popowa zdobyły złote medale na wystawach w Płowdiwie, Antwerpii, Brukseli i Londynie.
Doszło do tego, że francuskie, niemieckie i austriackie firmy w tamtym okresie rywalizowały ze sobą, która z nich potrafi lepiej naśladować wspaniałe bułgarskie dywany.
Bułgarski fenomen
Cziprowskie dywany zajmują wyjątkowe miejsce w bułgarskiej sztuce i rzemiośle ludowym. Wraz z koronką z Kałofer są symbolem przedsiębiorczości miejscowej ludności.
Dywany z Cziprowcy są trzecim bułgarskim fenomenem, wpisanym w 2014 roku na Światową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, po Bistriszkich Babach (2005/2008) i Nestinarstwie (2009).
A żeby poczuć magię cziprowskich dywanów, najlepiej przekonać się na żywo. Po prostu odwiedź Cziprowcy, a nie pożałujesz!
W Cziprowcach organizowane są nawet festiwale cziprowskich dywanów.
Autor: Przyblizamybulgarie
Napisz komentarz
Wydarzenia
Ludzie
Inne