Bułgarskie wesele

Ślub to jeden z najważniejszych dni w życiu każdej zakochanej pary. To dzień pełen emocji i romantycznych chwil, podniecający i z odrobiną napięcia.

W ostatnich latach coraz więcej par decyduje się na tradycyjne wesele ludowe, a przynajmniej na część ślubnych rytuałów.

Dawniej wesela trwały cały tydzień, podczas których odprawiano różne obrzędy i zwyczaje, z których każdy ma pewną ciekawą symbolikę.

Najczęściej śluby były w niedzielę.

Kilka dni wcześniej wyrabiano rytualne chleby - miodownik, chleb weselny i ciasta drużbów.

Miodownik to rytualny chleb, który wyrabia się dzień przed ślubem. Jest okrągły, bez ozdób, a po upieczeniu smaruje się go miodem. Jeden chleb wyrabia się w domu panny młodej, a drugi w domu pana młodego. Zgodnie ze zwyczajem, panna młoda musi zabrać swój chleb do domu pana młodego i przełamać go nad jego głową, pod gołym niebem. Przynosi to szczęście i symbolizuje połączenie dwóch dusz w jedną całość. Oznacza koniec starego i początek nowego życia rodzinnego.

Chleby weselne z kolei symbolizują płodność młodej pary. Wyrabia się dwa chleby – w domu panny młodej i w domu pana młodego. Są one bogato zdobione, w różne wzory i warkocze. Według wierzeń ludowych, im więcej ozdób na ciastach, tym więcej dzieci będzie miała młoda para.

Ciasto drużbów to okrągłe bochenki, z dziurą pośrodku, ozdabiane w wizerunki węży i jaszczurek, które mają chronić młodych, ich rodzinę, dom, ziemię i wodę oraz w wizerunki ptaków, będących symbolem rodziny, stąd często ciasta te nazywane są też gołębiami. Wyrabia się je w obu domach. Ciasto zrobione w domu pana młodego, drużba pana młodego zanosi do domu panny młodej, gdy idzie po dziewczynę. Ciasto wyrabiane w domu panny młodej służy do tego, aby przez dziurę w nim dziewczyna zobaczyła swojego przyszłego męża, gdy przyjdzie, aby poprowadzić ją do ślubu.

Jednocześnie przygotowywano wianki, które ozdobiono różnymi kwiatami, proporzec ślubny, drzewko drużbów.

Według tradycji proporzec ślubny jest biały lub czerwony, a czasem w obu kolorach, jest udekorowany kwiatami, zielenią, a na wierzchu jest przyczepione czerwone jabłko. Zawieszony jest w domu pana młodego, aż do dnia wesela. Jest symbolem orszaku weselnego i towarzyszy gościom od domu pana młodego do domu panny młodej. Zgodnie z przesądami ludowymi, rączka proporca powinna być wykonana jednym uderzeniem siekiery, aby był tylko jeden ślub.

Drzewko drużbów wykonuje się z gałęzi drzewa owocowego o nieparzystej liczbie gałęzi, ozdabia jabłkami, kwiatami, czerwonymi nitkami i umieszcza na cieście drużbów. Przygotowaniem drzewka zajmują się druhny panny młodej. Żądają one później od drużby pana młodego okupu, aby mu go przekazać. Potem drzewko wędruje na stół ślubny jako symbol tworzenia młodej rodziny.

Jednym z najważniejszych symboli tradycyjnego bułgarskiego ślubu jest ślubny wianek. Symbolizuje on integralność nowożeńców, ich miłość i więź na wieczność. Podstawa wianka wykonana jest z winorośli, które są symbolem płodności. W wielu regionach Bułgarii na wianek zawiesza się dwie monety i pierścionek, gdyż zgodnie z ludowym wierzeniem, cyfra 3 ma magiczną moc, przynosi zdrowie, szczęście i dobrobyt.

W przygotowaniu do wesela ważną rolę odgrywa również golenie pana młodego i zaplatanie włosów panny młodej.
Oba rytuały odprawiane są wcześnie rano, w dniu ślubu.

Golenie pana młodego symbolizuje koniec jego kawalerskiego życia. Najczęściej obrzędowego golenia dokonuje drużba, a w razie potrzeby pomaga mu świadkowa (kuma). Na zakończenie rytuału włosy wrzuca się do wody lub pod korzenie jakiegoś owocowego drzewa.

W tym samym czasie w domu panny młodej dziewczęta zaplatają jej włosy w warkocze. To symbol przemiany dziewczyny w kobietę. Najczęściej włosy są zaplatane w jeden lub dwa warkocze przez najlepsze przyjaciółki panny młodej lub jej matkę. Zwyczajowi temu często towarzyszy śpiewanie smutnych pieśni, gdyż dziewczyna musi opuścić dom ojca i zostać gospodynią domową w nowym domu. Gdy dziewczyna jest gotowa, może zacząć się wesele.

Wesele zaczyna się w domu pana młodego. Tam zbierają się goście weselni i wszyscy razem udają się do domu panny młodej. Po drodze wstępują do matkę chrzestną. Istnieje przekonanie, że muszą iść drogą, z której nie skorzystają w drodze powrotnej. W przeciwnym razie panna młoda owdowieje i wróci do domu.

Kiedy goście weselni przybywają do domu dziewczyny, wychodzi ona im na spotkanie i ponownie się ukrywa.

Gospodarze zapraszają do stołu swatów i starszych gości, a młodzi tańczą horo (bułgarski taniec ludowy).

W tym czasie dziewczynie przypina się welon, który jest najważniejszym zewnętrznym znakiem, że staje się ona panną młodą.

Następuje czas na wykupienie panny młodej. Drużba musi wykupić drzewko drużbów, inny krewny pana młodego zdobyć i odkupić weselnego koguta, podczas gdy druhny nie ułatwiają mu tego zadania, a szwagier - przynieść pannie młodej prawy but wypełniony pieniędzmi.

Wyprowadzeniu dziewczyny z domu towarzyszą pieśni pożegnalne, a młoda para posypywana jest pszenicą.

W drodze do kościoła ważne jest, aby młoda para przeszła przez wodę. Jeśli nie ma rzeki, orszak weselny zatrzymuje się przy studni. Ma to zapewnić dziewczynie łatwiejsze przejście do nowej rodziny.

Próg cerkwi młoda para powinna przekroczyć jednocześnie prawą nogą, aby iść razem wspólnie przez całe życie.

Ksiądz udziela ślubu młodej parze, wręcza obrączki i częstuje chlebem. Wychodząc z kościoła, drużba obrzuca gości weselnych pszenicą, drobnymi pieniędzmi, bakaliami i cukierkami.

Podczas zbierania, dzieci powinny turlać się po ziemi, aby wiele dzieci turlało się w domu nowożeńców.

Z kościoła wszyscy idą do domu pana młodego. Tam teściowa wita młodych chlebem, solą, miodem i masłem. Synowa musi sięgnąć do paleniska i ubrudzić się, na znak, że jest już gospodynią domową.

Zaczyna się wesele. Stoły są bogato zastawione wspaniałymi potrawami, leje się rakija i wino. Podczas gdy goście się bawią, nowożeńcy stoją i milczą. Tradycja nakazuje, by synowa od momentu wejścia do obcego domu milczała, dopóki teść i teściowa jej nie wybaczą. Czasami mogło to trwać kilka dni.

Wiele zwyczajów przetrwało do dziś. Czasami tradycyjne wesele bułgarskie można zobaczyć w skansenach, czasami w restauracjach.

A może Ty chciałabyś mieć bułgarskie wesele?