Jordanowden - dlaczego wrzucamy krzyż do wody

05 Styczeń, 2024, 07:30

W wielu miejscach Bułgarii 6 stycznia można zobaczyć jak do wody wrzucany jest krzyż, a grupa śmiałków próbuje go wyłowić. W niektórych miejscach wydarzenie jest bardzo spektakularne i skupia na brzegu olbrzymie tłumy widzów.

Święto chrześcijańskie

Zwyczaj ten ma podłoże religijne, choć jeszcze silniejsza jest chyba tradycja. Tego dnia Cerkiew prawosławna obchodzi święto Objawienia Pańskiego, które łączy ze świętem Chrztu Pańskiego, uznając, że podczas chrztu Jezusa w rzece Jordan Bóg objawił się w postaci Trójcy Świętej: w postaci Syna – Chrystusa, Ducha Świętego – gołębicy oraz Boga Ojca - głosu Ojca Niebieskiego, który ogłasił: „To jest Mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie”.

Objawienie Pańskie czyli bułgarski Jordanowden (Dzień Jordanu) to jedno z najstarszych świąt chrześcijańskich. W niektórych krajach prawosławnych np. w Grecji, Bułgarii obchodzone jest ono 6 stycznia według kalendarza gregoriańskiego, a w innych np. Rosja, Serbia obchodzone jest według kalendarza juliańskiego czyli 19 stycznia.

Zwyczaje i przesądy

W tym dniu odprawiana jest uroczysta liturgia, po której duchowny wrzuca krzyż do rzeki, jeziora, morza, po który mimo lodowatej wody skacze wielu mężczyzn, aby go wyłowić i odzyskać. Zgodnie z ludowym przekonaniem, ten kto go wyciągnie jako pierwszy, będzie szczęśliwy i zdrowy przez cały rok.

Ludzie nazywają święto Objawienia Pańskiego i Jordanoweden także „Wodicy”. W tym dniu chorzy kąpią się w wodzie, do której wrzuca się krzyż, aby odzyskali zdrowie. Wierzy się też, że jeśli krzyż wrzucony do wody zamarznie, zwiastuje to zdrowie i dostatek w ciągu roku. Jeśli jest zimno i sucho, rok będzie dobry i urodzajny. Na koniec kapłan wiązką bazylii kropi zebranych święconą wodą.

Gdzie?

Gdzie można zobaczyć ten zwyczaj? Najbardziej znane miejsca:

Sofia – krzyż będzie wrzucany do jeziora w dzielnicy Drużba,
Warna – przy plaży, przy falochronie w mieście i w dzielnicy Asparuchowo,
Stara Zagora – w parku Jordan Kapsamunow, przy jeziorze oraz na moście naprzeciwko łaźni mineralnych,
Burgas – molo przed Parkiem Morskim,
rejon Stambolijski (koło Płowdiw) – w 5 miejscach oraz niedaleko miasta Stambolijski po wschodniej stronie mostu na rzece Maricy,
Nowo Seło - nad Starą Rzeką,
Kurtowo Konare - nad rzeką Wycza (Vycha),
Joakim Gruewo - nad rzeką Wycza,
Triwodica – nad brzegiem rzeki Maricy,
Smoljan – w 7 miejscach,
Karłowo (Karlovo) – przy moście Żelazkow na Starej Rzece,
Wielkie Tyrnowo – nad Jantrą, przy Władiszkim moście,
Jamboł – nad brzegiem rzeki Tundży,
Kałofer – tutaj tańczą Męskie Choro i wyławiają krzyż z rzeki Tundża,
w pobliżu przylądka Szabla - na brzegu kempingu Dobrudża oraz na brzegach Durankulak i Krapec,
Bałczyk – przystań,
Kawarna – w morskiej części miasta, koło falochronu,
Płowdiw oraz Pazardżik – nad Maricą,
Hotnica (Hotnitsa) – przy wodospadzie.